Parimet Themelore të Ekonomisë Feministe: Objektivi i Ekonomisë Feministe
Ekonomistet feministe e ristrukturojnë ekonominë – për sa i përket supozimeve, lëndës, metodologjisë dhe objektivave të saj – për ta ndërtuar një perspektivë të vetëdijshme gjinore. Ato pohojnë se të qenit grua ose burrë përcakton mënyrën se si marrim pjesë në ekonomi dhe si ndikohemi nga politikat ekonomike. Rrjedhimisht, argumenti kryesor i ekonomisteve feministe është se asnjë teori apo politikë ekonomike nuk është neutrale ndaj gjinisë. Duke krijuar ekonominë, ekonomistet feministe po e transformojnë vetë disiplinën, drejt një disipline që i përfshin të gjithë në mënyrë të barabartë.
Zhvillimi i ekonomisë shkon përtej analizave të ndara sipas gjinisë ose integrimit të temave të rëndësishme për gratë; përkundrazi, ajo kërkon transformimin thelbësor të gjithë fushës së ekonomisë. E rëndësishmja, ekonomistet feministe kanë kontribuar në përpjekjet e shkencëtarëve, studiuesve dhe aktivisteve feministe për të krijuar fushat e tyre dhe për të transformuar krijimin e njohurive dhe proceset e politikëbërjes drejt një paradigme egalitare.
Ky ndryshim revolucionar është kritik sepse ndihmon në çmitizimin e hierarkive sociale ekzistuese bazuar në gjininë, klasën, racën dhe përkatësinë etnike – hierarki të fshehura nga ekonomitë kryesore të verbëra ndaj gjinisë. Pesë seksionet e mëposhtme eksplorojnë parimet kryesore të ekonomisë feministe.
Puna e kujdesit i referohet ofrimit të mallrave dhe shërbimeve të nevojshme për nevojat fizike, sociale dhe emocionale të grupeve të varura si fëmijët, të moshuarit dhe njerëzit e sëmurë si dhe ata me aftësi të kufizuara. Kujdesi përfshin më tej të rriturit e shëndetshëm në moshë pune dhe përfshin vetë-kujdesin (njerëz të rritur të shëndetshëm që kujdesen për veten).
Kujdesi i lejon këta individë të funksionojnë në një nivel të pranueshëm shoqëror të aftësive, rehatisë dhe sigurisë. Kujdesi përfshin një gamë të gjerë aktivitetesh prodhuese të cilat ofrojnë kujdes në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë.
Detyrat e përditshme shtëpiake, duke përfshirë gatimin, pastrimin, larjen dhe, në zonat rurale, aktivitete të tilla si marrja e druve të zjarrit dhe ujit ose përpunimi i ushqimit, përbëjnë punë indirekte të kujdesit. Një punë e tillë e kujdesit indirekt mundëson parakushtet e nevojshme të riprodhimit. Bazuar në këto parakushte, bëhet e mundur për të ndërmarrë punë të drejtpërdrejta përkujdesjeje, të tilla si larja dhe ushqyerja e një foshnjeje ose një personi të sëmurë në shtrat, ndihma në detyrat e shtëpisë së një fëmije ose mbështetja emocionale ndaj tjetrit/ës.
Një pjesë e konsiderueshme e punës së përkujdesjes në të gjitha shoqëritë zhvillohet përmes marrëdhënieve familjare, farefisnore dhe miqësie dhe kryhet pa pagesë. Një pjesë e madhe e kësaj pune të papaguar mbetet jashtë kufijve të matjes dhe vlerësimit ekonomik, sepse zhvillohet në sferën e brendshme dhe nuk përfshin shkëmbim parash. Megjithatë, disa aspekte të punës së papaguar përfshihen në Sistemin e Llogarive Kombëtare (SNA) si rritja e ushqimit për konsumin e dikujt, mbledhja e ujit ose e druve për djegie.
Për t’u siguruar që puna e kujdesit të papaguar të llogaritet si aktivitet ekonomik dhe më pas të përfshihet në analizën ekonomike krahas punës së tregut me pagesë, ne kemi nevojë për një emërues të përbashkët. Ai emërues i përbashkët është koha; me fjalë të tjera, numri i orëve ditore/javore të shpenzuara në punë të papaguar kundrejt punës së paguar.
Të dhënat për punën me pagesë (përfshirë orët e punës) mblidhen periodikisht përmes një ankete kombëtare të fuqisë punëtore familjare. Në këtë drejtim, anketa që përdoret për matjen e orëve të punës së paguar mund të përdoret për për zbulimin dhe matjen e fushës, shpërndarjes dhe natyrës së punës së papaguar.
Anketat e shfrytëzimit të kohës zakonisht përdorin një nga këto tre metoda:
Metoda e ditarit kohor të vetëadministruar – Individëve u jepet një ditar kohor dhe u kërkohet të regjistrojnë aktivitetet e tyre dhe kohën e kaluar në çdo aktivitet gjatë një jave.
Metoda e intervistës – Një anketues interviston individët mbi llojet e aktiviteteve që ata kryejnë gjatë javës dhe kohën që ata shpenzojnë në çdo aktivitet.
Metoda e listës së detyrave të shkurtra – Një anketues u ofron korrespondentëve një listë detyrash me llojet e aktiviteteve në të cilat njerëzit përfshihen dhe i pyet ata se në cilat aktivitete janë angazhuar dhe sa shumë kohë kanë shpenzuar për secilin aktivitet.
Që nga viti 2016, rreth 100 vende në mbarë botën kanë kryer të paktën një anketë për matjen e shfrytëzimit të kohës. Anketat e shfrytëzimit të kohës nuk kanë qenë të institucionalizuara si anketa periodike në mënyrën se si administrohen anketat e fuqisë punëtore familjare. Për më tepër, përdorimi i metodave të ndryshme në mbledhjen e të dhënave është problematik për krahasime ndërmjet vendeve. Institucionalizimi i një ankete për matjen e shfrytëzimit të kohës në mënyrë periodike mbetet një nga çështjet e avokimit për organizatat për të drejtat e grave dhe aktivistet feministe.
*Foto nga ligjërata e dytë feministe me temën: “Puna e papagauar dhe ekonomia e kujdesit”, me ligjëruesen Mirishahe Syla.
